Wypalenie zawodowe w branży IT – analiza raportu Burnout Index

Wypalenie zawodowe w branży IT wciąż stanowi niestety bardzo aktualny i popularny temat wśród programistów. Stres, wykonywanie powtarzalnych zadań i brak wsparcia ze strony pracodawcy powodują, że liczba osób odczuwających brak motywacji i zainteresowania swoimi obowiązkami stale rośnie. Postanowiliśmy przyjrzeć się raportowi Burnout Index by Yerbo i przeanalizować przyczyny oraz czynniki nieuchronnie prowadzące do wypalenia zawodowego.

Kogo dotyczy raport Burnout Index?

Na początek kilka faktów na temat samego raportu – twórcy stworzyli go na podstawie 32 644 odpowiedzi uzyskanych od pracowników branży IT, poprzez wypełnianie ankiet z 10 pytaniami na temat wypalenia. Burnout Index jest swego rodzaju kalkulatorem opartym na definicji wypalenia zawodowego, który pozwolił twórcom na obliczenie poziomów wypalenia (niskiego, średniego i wysokiego) na podstawie wiążących się z nim odczuć – zmęczenia, nieskuteczności, a nawet cyniczności oraz depersonalizacji.

Uczestnicy ankiety pochodzą z 33 różnych krajów, a nieznaczną ich większość stanowiły osoby płci męskiej – na pytania odpowiedziało 53% mężczyzn oraz 47% kobiet. Wyniki pozwoliły na ustalenie, że wysokie ryzyko pojawienia się wypalenia zawodowego może zagrażać aż 42,1% ankietowanych. Odpowiedzi zbierano w okresie od stycznia do września 2021 roku.

Zobacz też

News 83 proc. programistów cierpi na wypalenie zawodowe. Dlaczego?

Dlaczego programiści są szczególnie narażeni na wypalenie zawodowe?

Temat ten jest powszechnie znany w branży IT, ponieważ charakterystyka pracy przeciętnego programisty sprawia, że są oni głównymi ofiarami wypalenia zawodowego. Wizja zbliżającego się deadlinu w obliczu ilości pracy, którą jeszcze należy wykonać sprawia, że programiści często pracują po godzinach, co generuje konflikty na polu work-life balance.

Stres wywołany krótkim czasem na zrealizowanie projektów często prowadzi do szukania szybkich, lecz jednocześnie krótkotrwałych rozwiązań. Niewiele osób wie jednak jak radzić sobie z wypaleniem zawodowym.Taka kultura pracy generuje jeszcze większe problemy, które uwydatniają się dopiero po pewnym czasie. Dodatkowa praca, która ma zażegnać usterki spowodowane wcześniejszą chęcią zaoszczędzenia czasu, wymusza spędzenie kolejnych godzin w pracy.

Brak przestrzeni na odcięcie się od zawodowych obowiązków wprowadza pracownika IT sprawia, że wpada on w błędne koło nieprzerwanego myślenia o swojej pracy. To następnie uwalnia kwitnącą w programiście frustrację, niechęć i finalnie poczucie permanentnego zmęczenia zarówno psychicznego, jak i fizycznego.

Co najczęściej wywołuje wypalenie zawodowe w branży IT?

Według raportu największymi wrogami przeciętnego programisty są już wcześniej wspomniane cztery fazy wypalenia – zmęczenie, nieskuteczność, cyniczność oraz depersonalizacja. Twórcy raportu postanowili przyjrzeć się dokładniej każdej z nich tak, aby ułatwić ich zidentyfikowanie u pracowników szczególnie zagrożonych wypaleniem zawodowym.

Zmęczenie

Różni się od standardowego zmęczenia fizycznego, ponieważ bardziej dotyczy permanentnego znużenia psychicznego – uniemożliwiającego wręcz odpoczynek i regenerację przed kolejnym dniem pracy. Tworzy ono swoistą blokadę, która nie pozwala programiście na skupienie się na swoich obowiązkach, generując szereg fizycznych przeszkód – poczucie chronicznego wyczerpania, osłabienia i dyskomfortu.

Zaniechanie wprowadzenia jakichkolwiek rozwiązań, które mogą pomóc organizmowi się zregenerować, może w dłuższej perspektywie doprowadzić nawet do problemów kardiologicznych i innych chorób związanych z przemęczeniem i życiem w ciągłym stresie.

Z raportu Burnout Index wynika, że aż 56% pracowników branży IT ma problem ze zrelaksowaniem się po zakończonym dniu pracy i aż 62% z nich odczuwa wręcz zupełne wyczerpanie zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Dodatkowo z danych wyodrębniono również różnice ze względu na płeć – chroniczne zmęczenie odczuwa 69% kobiet oraz 56% badanych mężczyzn.

Nieskuteczność

Ten czynnik prowadzący do wypalenia zawodowego ma wiele wspólnego z syndromem oszusta. Brak wartościowego feedbacku i pochwał od przełożonych sprawia, że programista często zaczyna wątpić we własne umiejętności. Nieskuteczność jest bardzo mylącym odczuciem – pracownik wciąż może wykonywać swoje obowiązki w pełni właściwy sposób, jednak brak wiary w siebie skutecznie zakłóca prawdziwy obraz jego pracy.

Jeśli programista nie zacznie walczyć z tym cichym głosikiem nakazującym mu krytykować swoje osiągnięcia i umiejętności, z czasem zacznie on stawać się coraz głośniejszy i w efekcie mieć realny wpływ na wyniki takiego pracownika. Brak motywacji oraz malejąca produktywność wywołane poczuciem własnej nieskuteczności w bardzo szybkim tempie mogą prowadzić do wypalenia zawodowego.

Według raportu aż 51% badanych uważa, że udaje im się osiągać w pracy znacznie mniejsze sukcesy, niż powinni w rzeczywistości. 33% procent ankietowanych twierdzi, że są oni nieskuteczni w miejscu swojej pracy. Interesująca jest również pewna tendencja – wbrew pozorom pracownicy wyższego szczebla i team leaderzy wcale nie są odporni na ataki syndromu oszusta – aż 30,5% z nich twierdzi, że nie osiągają wystarczających wyników, podczas gdy 34,5% podwładnych podziela tę opinię na własny temat.

Cynizm

Utrata motywacji podczas pracy często prowadzi do bagatelizowania problemów i powagi swoich obowiązków. Chaotyczne zachowanie oraz chłodne traktowanie współpracowników to najpopularniejsze oznaki kiełkującego wypalenia zawodowego. Brak satysfakcji ze swojej pracy tworzy mylny obraz braku docenienia ze strony przełożonych, który najczęściej jest po prostu wywołany malejącym angażowaniem się w wykonywanie obowiązków.

Tutaj również tworzy się błędne koło – przewidywany brak pochwały ze strony pracodawcy = brak poczucia celu i sensu w staraniu się podczas pracy = malejąca produktywność. Raport informuje, że 43% pracowników branży IT odczuwa coraz mniejsze zaangażowanie w wykonywanie przydzielonych zadań, a 27% nie widzi sensu we własnej pracy.

Depersonalizacja

Przemęczony pracownik zaczyna powoli wyzbywać się swojej własnej osobowości oraz emocji na rzecz lepszego radzenia sobie z przytłaczającym środowiskiem pracy. W ten sposób programista często staje się uciążliwy dla swojego otoczenia, w tym również dla przełożonych czy nawet klientów.

Brak poczucia przynależności dodatkowo potęguje takie zachowanie, przez co ofiara depersonalizacji jeszcze bardziej odsuwa się od współpracowników i skupia jedynie na własnych obowiązkach. Charakterystyczna jest również świadomość takiego stanu rzeczy, przy jednoczesnej niemożności zwalczenia i pozbycia się niej.

Spośród ankietowanych aż 22% odpowiedziało, że zdają sobie sprawę z niesprawiedliwego traktowania osób ze swojego otoczenia, a 26% twierdzi, że praca w IT jest odpowiedzialna za zmiany w ich zachowaniu, które mają negatywny wpływ nie tylko na relacje w pracy, ale również poza nią.

Oferty pracy z

Jakie wnioski płyną z raportu Burnout Index 2021?

Z analizy raportu wynika, że większość pracowników branży IT niezależnie od szczebla, odczuwa skutki wypalenia zawodowego. Dane zebrane przez twórców Burnout Index pozwoliły ustalić, że aż 62% programistów wskazuje na swoje objawy wypalenia zawodowego jako chroniczne fizyczne i psychiczne zmęczenie, a aż 2 na 5 pracowników wykazuje zachowania charakterystyczne dla wysokiego poziomu wypalenia. Raport wskazuje również na różnice pomiędzy kobietami i mężczyznami. Płeć piękna jest bardziej zagrożona pojawieniem się wypalenia zawodowego – według badań niebezpieczeństwo to dotyczy kobiet w 46%, podczas gdy wynik u mężczyzn wykazał 38,2%.

Wyniki ankiety powinny szczególnie zainteresować pracodawców. Malejące zaangażowanie i chroniczne przemęczenie powoduje, że aż 42% ankietowanych planuje odejść ze swojej aktualnej firmy w ciągu najbliższych 6 miesięcy. Ciągła rotacja pracowników to dodatkowy koszt oraz większa ilość czasu, którą należy poświęcić na rekrutacje.

Raport pokazał również, jak istotne jest zaangażowanie samego pracodawcy oraz pracowników wyższego szczebla. Pozytywny feedback oraz tworzenie przyjaznej atmosfery w miejscu pracy pomaga programistom minimalizować czynniki zaburzające ich work-life balance oraz lepiej zadbać o ich własne zdrowie – zarówno psychiczne, jak i fizyczne.

Zdjęcie główne pochodzi z unsplash.com. Źródło: Burnout Index by Yerbo.