Czy można się przebranżowić i rozpocząć pracę w IT?

Jak rozpocząć pracę w IT i jakie drogi przebranżowienia są możliwe? Ścieżka kariery w IT oferuje ogrom możliwości, warto jednak mieć na uwadze, że wdrożenie jest procesem długofalowym, wymagającym nabycia specjalistycznej wiedzy i kompetencji. Jak się do tego zabrać?

Często spotykam się z pytaniami o możliwość przebranżowienia się i rozpoczęcia pracy w IT przez osoby, które nie miały wcześniej dużego doświadczenia w tej branży. Nie da się ukryć, że IT, nawet pomimo pewnej recesji, jest postrzegane jako bardzo atrakcyjne miejsce pracy, oferujące szanse na rozwój, dobre zarobki oraz komfortowe warunki pracy. Do tego dochodzi duża elastyczność w realizacji obowiązków zawodowych, na przykład w modelu hybrydowym, gdzie część pracy można wykonywać z biura, a część z domu. W porównaniu z innymi dziedzinami, IT dogoniło tzw. Zachód, zarówno pod kątem komfortu pracy i wynagrodzeń, jak i jakości oraz profesjonalizmu realizowanych projektów. Szczególnie wyraźnie widać to we współpracy z międzynarodowymi korporacjami, na tle których wypadamy bardzo dobrze.

W IT dwie najbardziej popularne odpowiedzi to „u mnie działa” oraz „to zależy”. W kontekście pytania o możliwość przebranżowienia się i rozpoczęcia kariery w IT, odpowiedź „to zależy” jest całkiem trafna. Jednak po głębszym zastanowieniu można dojść do wniosku, że jest to pytanie źle postawione. Jest zbyt ogólne, ponieważ IT to bardzo szeroka dziedzina, obejmująca całe mnóstwo ról, umiejętności i talentów. Przebranżowienie i rozpoczęcie kariery w IT jest możliwe w dowolnym momencie, ale nie w każdym przypadku i dla każdej roli.

Spróbujmy podzielić tę kwestię na mniejsze części, stawiając bardziej konkretne pytania.

Czy mogę zostać programistką/programistą, jeżeli wcześniej nigdy nie programowałem(-am)?

Będzie to bardzo, bardzo trudne. W mojej ocenie szanse na powodzenie wynoszą 5 na 100. Wyobraź sobie, że w wieku 30 lub 40 lat postanawiasz zostać architektem. Teoretycznie jest to możliwe, ale pewnych rzeczy już nie nadrobisz. Tak samo jest z programistami. Obietnice, że można zostać programistą po 3-tygodniowym kursie online, to zwykłe naciąganie. Jak można to porównać z osobami, które już w podstawówce lub szkole średniej stawiały pierwsze kroki w programowaniu, ucząc się, popełniając masę błędów i zbierając doświadczenie w realizacji różnych projektów, zarówno niekomercyjnych, jak i komercyjnych? Jak porównać to później ze studiami, podczas których programiści najpierw przechodzą solidny wycisk z matematyki i algorytmów? Te wszystkie kroki są niezbędne, aby wykształcić lub wzmocnić w sobie niezbędne cechy logicznego i technicznego myślenia, kluczowe w pisaniu oprogramowania.

Oczywiście wiele osób twierdzi, że wcale nie trzeba umieć programować – wystarczy umieć pisać prompty w ChatGPT lub innym modelu, a oprogramowanie stworzy się samo. To jednak nie do końca prawda. Modele AI mogą znacząco pomóc w tworzeniu oprogramowania, znacznie je przyspieszyć i zredukować liczbę błędów, ale na razie nie zastąpią człowieka. Ostatecznie chcielibyśmy jednak rozumieć, co model wygenerował i jakie efekty będzie miał wygenerowany kod. Trudno sobie wyobrazić, że automatycznie powstaje jakiś kod, który następnie jest uruchamiany w systemie krytycznym, wykonując operacje, których nie rozumiemy. Modele AI są zatem znakomitym uzupełnieniem pracy człowieka, ale to jeszcze nie jest moment, w którym całkowicie człowieka zastąpią. Osobiście mam nadzieję, że do całkowitego wyeliminowania człowieka przez modele AI nigdy nie dojdzie.

IT to nie tylko programowanie

Istnieje cała masa innych ról, bez których IT nie może funkcjonować, a do których łatwiej się przebranżowić. Oto kilka przykładów:

Tester oprogramowania 

To rola, która często jest postrzegana jako idealny punkt wyjścia dla osób bez doświadczenia technicznego. W tej roli odpowiedzialność polega na testowaniu aplikacji i systemów w celu wykrycia błędów i problemów przed ich wprowadzeniem na rynek.

Wymagane umiejętności

• Podstawowa znajomość narzędzi do testowania, umiejętność analitycznego myślenia.

Perspektywy rozwoju

Testerzy mogą rozwijać się w kierunku automatyzacji testów lub specjalizacji w testach bezpieczeństwa.

Jak zacząć?

Podstawowe kursy testowania oprogramowania:

• ISTQB Certified Tester Foundation Level (CTFL)

To jeden z najpopularniejszych certyfikatów dla testerów oprogramowania. Kurs przygotowuje do zrozumienia podstawowych zasad testowania, metodologii oraz narzędzi.

• Podstawy testowania oprogramowania

Kursy tego typu oferują wprowadzenie do podstawowych koncepcji, takich jak różne typy testów, cykl życia oprogramowania, raportowanie błędów itp.

Zaawansowane kursy testowania:

• ISTQB Advanced Level

Dla osób, które już mają podstawową wiedzę i chcą się specjalizować w bardziej zaawansowanych aspektach testowania, takich jak testowanie systemowe, testowanie oparte na wymaganiach, zarządzanie testami itp.

• Automatyzacja testów

Kursy dotyczące automatyzacji testów, które uczą korzystania z narzędzi takich jak Selenium, TestNG, JUnit, oraz języków programowania, które są często używane w automatyzacji testów (np. Java, Python).

Kursy programistyczne z naciskiem na testowanie:

• Python/Java dla testerów

Kursy uczące podstaw programowania z naciskiem na automatyzację testów. Programowanie jest coraz bardziej istotną umiejętnością dla testerów, szczególnie tych, którzy chcą się specjalizować w testach automatycznych.

• Test-Driven Development (TDD)

Kursy, które uczą podejścia zwanego Test-Driven Development, czyli tworzenia testów przed napisaniem kodu produkcyjnego.

Narzędzia do zarządzania testami

• JIRA dla testerów

Kursy uczące korzystania z JIRA, popularnego narzędzia do zarządzania projektami i błędami.

• TestRail, Zephyr

Kursy dotyczące narzędzi do zarządzania testami, które pozwalają na śledzenie testów, raportowanie wyników i zarządzanie przypadkami testowymi.

Specjalistyczne kursy:

• Testowanie wydajnościowe (Performance Testing)

Kursy obejmujące narzędzia i techniki do testowania wydajności aplikacji, takie jak JMeter.

• Testowanie bezpieczeństwa (Security Testing)

Kursy skupiające się na technikach testowania bezpieczeństwa aplikacji, takich jak OWASP, testy penetracyjne, skanowanie podatności.

Specjalista low-code

Rola specjalisty platform low-code staje się coraz bardziej popularna. Zwłaszcza w firmach dążących do szybszego tworzenia i wdrażania aplikacji bez konieczności pisania dużych ilości kodu. Szczególnie popularne są tzw. obiegi dokumentów i procesów, czyli cyfrowa adaptacja codziennej pracy, w której zadania i procesy przepływają między wieloma osobami. Platformy low-code pozwalają z gotowych elementów łatwo odwzorować przebieg procesu, zbudować odpowiednie formularze, skonfigurować ścieżki akceptacji. 

Wymagane umiejętności

• Zrozumienie procesów biznesowych,
• Umiejętność zrozumienia i mapowania procesów biznesowych, które mają być zaimplementowane w aplikacjach low-code. Wymaga to współpracy z interesariuszami biznesowymi oraz zdolności do przekształcenia wymagań biznesowych w funkcjonalności aplikacji. Przydadzą się podstawy BPMN. 
• Podstawy programowania. Na początkowym etapie nie są niezbędne. Platformy low-code jak sama nazwa wskazuje, minimalizują konieczność pisania kodu. Jednak w przypadku realizacji bardziej złożonych projektów, w których wymagana jest integracja z różnymi źródłami danych i API lub bardziej złożona konfiguracja, podstawy programowania na przykład Java, SQL będą niezbędne.  
• Umiejętności interpersonalne. Komunikacja z odbiorcami rozwiązania, którzy będą na co dzień korzystać z rozwiązania jest kluczowa. Szczególnie umiejętność zadawania właściwych pytań i szybka identyfikacja problemów. 

Perspektywy rozwoju

Specjaliści platform low-code mogą rozwijać swoje umiejętności w obszarze integracji z systemami zewnętrznymi i budować bardziej skomplikowane procesy z niestandardowymi funkcjami i integracją wielu systemów dziedzinowych i źródeł danych. W tym przypadku nie obejdzie się jednak bez znajomości narzędzi integracyjnych i podstaw programowania na przykład SQL lub Java.

Jak zacząć?

Dostępnych jest bardzo wiele platform low-code. Większość z nich oferuje bardzo podobne funkcjonalności, najczęściej różnią się między sobą gotowymi modułami integracji z systemami zewnętrznymi. Warto wymienić takie platformy jak Microsoft Power Platform, ServiceNow, Jira Service Desk, Appian, czy polski Webcon. Na początek najlepiej wybrać jedną z tych platform i rozpocząć od kursu podstawowego oferowanego przez dostawcę platformy. Każdy duży dostawca platformy low-code oferuje otwarte lub zamknięte kursy lub całe ścieżki rozwojowe wraz z certyfikacją. 

Analityk biznesowy

Głównym zadaniem analityka biznesowego jest zrozumienie potrzeb biznesowych firmy oraz przełożenie ich na konkretne wymagania dla zespołów IT. W praktyce oznacza to, że analityk biznesowy musi dobrze rozumieć procesy biznesowe, identyfikować problemy i możliwości, a następnie proponować rozwiązania, które mogą być wdrożone przy użyciu technologii.

Analityk biznesowy jest również odpowiedzialny za przygotowywanie dokumentacji, analizowanie danych i trendów, a także za komunikację między różnymi działami w firmie. Pracuje nad tym, aby projektowane systemy i procesy spełniały wymagania biznesowe, były zgodne z oczekiwaniami klientów i przynosiły wartość organizacji. 

Wymagane umiejętności

• Umiejętności analityczne. Kluczową umiejętnością jest zdolność do analizy danych, identyfikowania trendów oraz wyciągania wniosków, które mogą wpłynąć na decyzje biznesowe. Analityk musi być w stanie zidentyfikować problemy biznesowe i zaproponować skuteczne rozwiązania. Ważne jest rozumienie długoterminowych i strategicznych celów firmy oraz łączenie informacji z wielu projektów.
• Umiejętności techniczne. Analityk powinien znać techniki modelowania procesów, takie jak BPMN, które pomagają w wizualizacji i optymalizacji procesów. Niezbędne są umiejętności posługiwania się narzędziami pakietu Office 365, w tym narzędziami do analizy danych. Praca w IT wymaga znajomości metodologii takich jak Agile, Scrum, Waterfall. 
• Umiejętności miękkie. Analityk biznesowy często pełni rolę mediatora między działami technicznymi a biznesowymi, dlatego umiejętność jasnej i efektywnej komunikacji jest kluczowa. Niezbędna jest zdolność do negocjowania z interesariuszami w celu uzyskania konsensusu co do wymagań i priorytetów. Większość projektów IT ma napięte harmonogramy, dlatego efektywne zarządzanie zadaniami, pod presją czasu i innych zespołów to podstawa w pracy analityka. 

Perspektywa rozwoju

Rola analityka biznesowego oferuje szerokie możliwości rozwoju kariery i jest znakomitym punktem startu. W miarę zdobywania doświadczenia, analityk może awansować na stanowiska takie jak Senior Business Analyst, Product Owner, architekt biznesowy czy Project Manager, jak również na wyższe stanowiska kierownicze.

Jak zacząć?

• Kursy i szkolenia podstawowe
  • Kursy online: Platformy takie jak Coursera, Udemy, oferują szeroki wybór kursów z zakresu analizy biznesowej, zarządzania projektami i analizy danych.
• Studia podyplomowe: Wiele uczelni oferuje specjalistyczne studia podyplomowe z zakresu analizy biznesowej, które mogą być wartościowym uzupełnieniem edukacji.
• Zdobywanie doświadczenia
  • Wiele firm IT oferuje staże i praktyki zawodowe. To bardzo dobry sposób, aby zdobyć pierwsze doświadczenie. Dla roli analityka biznesowego najlepszą nauką jest praktyka. 

IT Project Manager

To osoba odpowiedzialna za planowanie, realizację i zakończenie projektów informatycznych. Jego głównym zadaniem jest zapewnienie, że projekt zostanie zrealizowany zgodnie z ustalonymi celami, w określonym czasie i budżecie, oraz że spełni oczekiwania interesariuszy. IT Project Manager zarządza zespołem projektowym, monitoruje postępy, identyfikuje ryzyka i podejmuje decyzje mające na celu osiągnięcie sukcesu projektu. IT Project Manager różni się od Project Managera z innej branży, przede wszystkim tym, że musi ściśle współpracować z zespołami developerskimi, testerami analitykami biznesowymi. Często pełni rolę Scrum Mastera, organizując pracę w sprintach developerskich. Musi zatem rozumieć świat technologii i biznesu, aby optymalnie zarządzać zasobami osobowymi i czasowymi. 

Wymagane umiejętności

• Umiejętności techniczne. IT Project Manager powinien być biegły w korzystaniu z narzędzi takich jak Jira, Trello, czy Microsoft Project, które pomagają w planowaniu i śledzeniu postępów projektów. Pomimo tego, że  Project Manager nie musi być ekspertem technicznym, podstawowa znajomość technologii, szczególnie odpowiedniej terminologii i zależności między nimi jest niezbędna do skutecznego zarządzania projektami IT. Konieczna jest biegłość w różnych metodologiach zarządzania projektami, takich jak Agile, Scrum, Kanban, czy Waterfall.
• Umiejętności Zarządzania. IT Project Manager musi potrafić efektywnie zarządzać zespołem, motywować pracowników, rozwiązywać konflikty i promować współpracę. Musi współpracować z innymi szefami projektów aby wspólnie planować wykorzystanie zasobów na potrzeby realizacji  wielu projektów w tym samym czasie. Konieczna jest umiejętność identyfikowania potencjalnych ryzyk związanych z projektem, opracowywać strategie ich minimalizacji, reagować i odpowiednio komunikować. 
• Umiejętności miękkie. Efektywna komunikacja z zespołem, interesariuszami oraz klientami jest kluczowa dla utrzymania wszystkich stron na bieżąco i uniknięcia nieporozumień. Silne umiejętności przywódcze są konieczne do inspirowania zespołu, zarządzania zmianą i prowadzenia projektu do sukcesu.

Perspektywa rozwoju

Kariera w zarządzaniu projektami IT oferuje szerokie możliwości rozwoju, zarówno w ramach samej roli Project Managera jak i w kierunku stanowisk wyższego szczebla kierowniczego. Przykładowa ścieżka kariery dla IT Project Managera może wyglądać następująco:

• Senior IT Project Manager: Po zdobyciu doświadczenia, Project Manager może awansować na stanowisko starszego menedżera projektu, gdzie będzie odpowiedzialny za większe, bardziej złożone projekty i zarządzanie większymi zespołami.
• Program Manager: Program Manager zarządza kilkoma powiązanymi projektami, dbając o ich spójność i realizację zgodnie z celami organizacji.
• Portfolio Manager: Na tym poziomie odpowiedzialność obejmuje zarządzanie portfelem projektów, co oznacza nadzorowanie wszystkich projektów w organizacji i optymalizowanie zasobów.
• Director of Project Management/PMO: Na stanowisku dyrektora lub szefa biura zarządzania projektami (PMO) osoba ta zarządza całą funkcją zarządzania projektami w organizacji, definiując strategię i standardy zarządzania projektami.

 Jak zacząć?

• Szkolenia i certyfikacja. Uzyskanie certyfikatów takich jak PMP, PRINCE2 czy Certified Scrum Master może znacząco zwiększyć Twoje szanse na rynku pracy i przygotować Cię do skutecznego zarządzania projektami. Na początku można sięgnąć do kursów na platformach szkoleniowych jak Udemy, Coursera czy Pluralsight.
• Zdobywanie doświadczenia. Warto zaangażować się w mniejsze projekty wolontariackie, które pozwolą na zebranie pierwszych praktycznych doświadczeń w roli Junior Project Manager. 

Przebranżowienie w IT

Przebranżowienie się i rozpoczęcie kariery w IT jest jak najbardziej możliwe, ale wymaga realistycznego podejścia i świadomości wyzwań, jakie się z tym wiążą. IT to złożona dziedzina, obejmująca szeroki wachlarz specjalizacji – od programowania, przez testowanie oprogramowania, po zarządzanie projektami i analizę biznesową. Każda z tych ról wymaga specyficznych umiejętności, które można zdobyć dzięki odpowiedniemu szkoleniu, determinacji i praktyce.

Osoby, które nie mają doświadczenia technicznego, mogą znaleźć swoje miejsce w IT, wybierając ścieżki kariery mniej techniczne niż programowanie, takie jak Tester Oprogramowania, Specjalista low-code, analityk biznesowy czy IT Project Manager. Ważne jest jednak, aby jasno określić swoje cele, wybrać odpowiednią ścieżkę rozwoju, a następnie systematycznie zdobywać wiedzę i doświadczenie.

IT oferuje nie tylko atrakcyjne warunki pracy i wysokie wynagrodzenia, ale także szerokie możliwości rozwoju kariery. Dla tych, którzy są gotowi na naukę i adaptację, branża ta może być źródłem satysfakcji zawodowej i stabilności finansowej. Kluczowe jest zrozumienie, że przebranżowienie to proces, który wymaga czasu, cierpliwości i zaangażowania, ale ostateczne rezultaty mogą być niezwykle satysfakcjonujące.

Decyzja o przebranżowieniu się do IT to inwestycja w przyszłość, która, jeśli podejmiemy ją z głową, może przynieść wymierne korzyści zarówno zawodowe, jak i osobiste.