Zmiany w technologii przełóż na zmiany struktury organizacji

AI automatyzuje i przyspiesza pracę nad wieloma produktami. Wielu z nas zastanawia się, czy źródła, z których korzysta, są autentyczne oraz czy nie dostarczają nieco zbyt powierzchownej wiedzy. Już teraz wiemy, że etyka w technologii będzie jednym z kluczowych wymagań prawnych i organizacyjnych przy tworzeniu szeroko i wąsko stosowanych rozwiązań. W tym artykule poruszę właśnie temat etyki w technologii.

W obliczu szybkiego rozwoju technologii i dużego wyboru narzędzi budowanie firmy czy działu IT wymaga umiejętności tworzenia skutecznych zespołów eksperckich, zarządzania coraz bardziej skomplikowaną infrastrukturą oraz mądrego rozeznania w trendach w branży IT.     

Jesteśmy na takim etapie, gdzie granica pomiędzy tym, co stworzone przez człowieka, a tym stworzonym przez  narzędzia AI, jest nieoczywista. Mamy przykłady generowania artykułów, grafik, obrazów, filmów czy treści reklamowych. Coraz częściej pojawiają się pytania o to, jak działają algorytmy, czy używają tzw. ethical frameworks (ramy etyczne) oraz jak powinny wyglądać kwestie odpowiedzialności  za treści czy jakość produktu, w tym praw autorskich i prywatności. Firmy, uczelnie i fundacje opracowują różnego rodzaju regulacje, jednak wciąż brakuje im standaryzacji rozwiązań i jednolitego podejścia. 

14.06.2023 r. Parlament Europejski przyjął akt o sztucznej inteligencji, czyli tzw. AI Act. W ten sposób PE chce uregulować stosowanie sztucznej inteligencji. To pierwszy tego typu dokument na świecie, który rozszerza listę zakazów zastosowania sztucznej inteligencji, np. do biometrycznej identyfikacji i kategoryzacji osób, predykcji kryminalnej czy rozpoznawania emocji. Przyznaje także większe prawa i ochronę osób, które zostaną dotknięte przez decyzje systemów AI. Pojawia się też element bezpieczeństwa dotyczący modelu językowego – ChatGPT. Chodzi o to, aby nie pozwalał na generowanie treści objętych prawem autorskim oraz o nielegalnym charakterze. 

Warto zaznaczyć, że zmienia się również konsument, dla którego tematy etyki czy odpowiedzialności za środowisko są bardzo istotne, wręcz kluczowe. XXI wiek należy do przedstawicieli dwóch pokoleń:  (późnego) Z i Alfa (Alpha), określanych też jako Always on („zawsze podłączeni”) lub Net Gen („pokolenie sieci”), Google Kids („dzieci Google’a”) i Digital Natives („cyfrowi tubylcy”), wychowanych we wszechobecności technologii, z chęcią zmieniania świata na lepsze oraz odczuwających radość ze współpracy z innymi ludźmi.

Mówiąc o technologii i trendach, należy spojrzeć także na szczególnie promowane w obecnych czasach wartości, takie jak:

• współpraca zamiast rywalizacji,
• łączenie zamiast dzielenia.

Jest to dziś szczególnie trudne, gdyż technologia doprowadziła do powstania baniek informacyjnych, polaryzacji poglądów, podziałów na „my” i „oni” oraz coraz większej walki o uwagę poprzez wywoływanie skrajnych emocji, przekładających się na klikalność i zyski. Rozumienie, refleksja oraz wgląd w to, co naprawdę jest źródłem problemu, a nie tylko symptomem choroby, to warunki konieczne do zmiany i poprawy jakości technologii oraz jej bezpieczeństwa zarówno dla zaawansowanego, jak i początkującego użytkownika.

Piętami achillesowymi małych, średnich i dużych firm są współpraca oraz sprawne realizacje procesów IT. Przeszkodą w tym temacie jest rozumienie zmiany w technologii jako zmiany struktury organizacji, a nie okazji na poprawę jakości i efektywności procesów, a przede wszystkim na usprawnienie współpracy pomiędzy zespołami.

Sztuczna inteligencja, bezpieczeństwo i zarządzanie a współpraca – jak to połączyć? Na czym się skupić? Jednym z klasycznych punktów orientacyjnych dla branży IT są raporty Gartnera, a dokładnie 10 najważniejszych trendów technologicznych. Wyzwaniem dla zarządzających jest to, jaką nową formę doskonałości operacyjnej wybrać i na jakie technologie postawić, by optymalizować procesy, skalować rozwiązania i dostarczać produkty na czas. 

Raport Gartnera wskazuje również na to, że w pierwszej trójce priorytetów inwestorów, tuż po zysku i przychodach, znajduje się = wpływ na środowisko i społeczeństwo. W praktyce ma to się przełożyć na większe inwestowanie w rozwiązania mające wywierać pozytywny wpływ na otoczenie. 

Gartner mówi, że 10 najważniejszych trendów technologicznych na 2023 rok to:

1. Cyfrowy system immunologiczny (Digital Immune System – DIS) 
2. Zastosowana obserwowalność (Applied Observability)     
3. Zarządzanie zaufaniem, ryzykiem i bezpieczeństwem sztucznej inteligencji (AI Trust, Risk, and Security Management – AI TRiSM) 
4. Branżowe platformy chmurowe (Industry Cloud Platforms)
5. Platformy inżynieryjne (Platform Engineering)
6. Integracja technologii bezprzewodowych (Wireless-Value Realization)
7. Superaplikacje (Superapps)
8. Adaptacyjna sztuczna inteligencja: Adaptive AI
9. Metaverse
10. Zrównoważony rozwój (Sustainability)

Jak widać, obejmują one wiele form łączności bezprzewodowej, monitoring, bezpieczeństwo, sztuczną inteligencję i zintegrowane platformy. Szczególnie ważne będą wyzwania związane z cyfrowym systemem immunologicznym, który obejmuje decyzje i operacje oparte na danych, zautomatyzowanie procesów IT, testowanie oraz rozwój oprogramowania na podstawie bezpieczeństwa i stabilności systemów. 

Co w tym wszystkim najważniejsze? Odpowiem, że bezpieczeństwo, jakość danych, współpraca, etyka i sprawność operacyjna, aby sprostać wyzwaniom w świecie VUCA, czyli Volatility (zmienność), Uncertainty (niepewność), Complexity (złożoność) and Ambiguity (niejednoznaczność) oraz budowanie własnej odporności organizacji w oparciu o powyższe elementy, ale też odpowiedzialność społeczna i środowiskowa. Przy jakiejkolwiek zmianie w organizacji warto zadać sobie pytania z poniższych obszarów:

• Bezpieczeństwo danych i zarządzanie bezpieczeństwem w firmie – co to znaczy, że dane są odpowiednio przechowywane, zabezpieczane i wykorzystywane? Szyfrowanie, autoryzacja, uwierzytelnienia, defense in depth, data discovery, disaster recovery w połączeniu z regularnym audytem, podnoszenie umiejętności i świadomości o bezpieczeństwie czy przestrzeganie standardów mogą zwiększyć odporność na atak lub pomóc go zminimalizować.

• Monitoring i dane – jakie dane są pobierane i transferowane? Skąd są zbierane (infrastruktura, aplikacje, operacje firmy itd.)? Jak można zapobiegać, zamiast później leczyć objawy choroby? Jak wykorzystać AI do informacji zwrotnej w czasie rzeczywistym, aby na bieżąco aktualizować swoją wiedzę i umiejętności oraz dostosowywać cele?     

• Jakość danych i etyka – deep fake oraz AI – czym jest single source of truth? Czy będą certyfikowane źródła danych? Jak działają algorytmy? Jakich ram etycznych używają? Czy informacja jest prawdziwa i rzetelna? Jaki jest jej cel? Czy uzyskane dane są pierwotne czy wtórne? Jaka jest ich jakość?

• Zarządzanie IT i biznesem – jak zarządzać bezpieczeństwem w hybrydowym środowisku? Czy jesteśmy w stanie zapanować nad konfiguracją? Jak uprościć rozwiązania? Jakie platformy 4 w 1 zapewnią sprawność, innowacyjność i skrócenie czasu wprowadzania produktu na rynek? Jaki jest najdoskonalszy model operacyjny? Co jest priorytetem? Jak poprawić współpracę oraz operacje IT?

Oferty pracy z

Choć ten artykuł napisałam sama, to byłam ciekawa, jakie zakończenie na temat trendów IT, cyberbezpieczeństwa oraz etyki zaproponuje ChatGPT. Oto efekt (celowo niezredagowany):

„Trendy w dziedzinie IT i cyberbezpieczeństwa odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu naszej cyfrowej przyszłości. Jednak wraz z postępem technologicznym, ważne jest również uwzględnienie aspektów etyki, bezpieczeństwa i odpowiedzialności. Ważne jest, aby rozwijać i stosować zasady etyczne, które zapewnią, że technologia służy dobru społeczeństwa. Dbanie o prywatność danych, unikanie dyskryminacji i zapewnienie uczciwości w algorytmach są kluczowymi aspektami etycznego stosowania technologii. W miarę jak technologia staje się bardziej zaawansowana, zagrożenia cybernetyczne także się zwiększają. Dlatego kluczowe jest inwestowanie w odpowiednie środki bezpieczeństwa, zarówno w obszarze oprogramowania, jak i infrastruktury IT. Zabezpieczanie danych, wykrywanie incydentów i szybka reakcja na zagrożenia są niezbędne w świecie cyfrowym.

AI ma ogromny potencjał, ale wymaga również odpowiedzialnego podejścia. Konieczne jest zapewnienie transparentności i odpowiedzialności w działaniu algorytmów AI. Unikanie uprzedzeń, uczących się błędów i podejmowanie odpowiednich działań w przypadku potencjalnych konsekwencji negatywnych jest kluczowe dla zapewnienia odpowiedzialnego rozwoju AI.

Trendy w dziedzinie IT i cyberbezpieczeństwa mają ogromne znaczenie dla naszej cyfrowej przyszłości. Jednak wraz z tymi trendami musimy pamiętać o etyce, bezpieczeństwie i odpowiedzialnym wykorzystaniu technologii. Rozwój technologiczny powinien odbywać się zgodnie z wartościami etycznymi, zapewniając bezpieczeństwo danych i uwzględniając odpowiedzialność za konsekwencje wynikające z naszych działań. Tylko w ten sposób możemy cieszyć się korzyściami płynącymi z nowych technologii, jednocześnie zachowując integralność i dobro społeczne.”

Źródła:

1. A European approach to artificial intelligence | Shaping Europe’s digital future (europa.eu)
2. 2023 Gartner Top Strategic Technology Trends: Detailed Guide (eBook)
3. Gartner Identifies the Top Cybersecurity Trends for 2023
4. [Whitepaper] Etyka sztucznej inteligencji. Wprowadzenie – Centrum Etyki Technologii (ethicstech.eu)

Zdjęcie główne pochodzi z Unsplash.com.