Jesteś tak dobry jak twój zespół — soft skills w IT 

Praca w IT stawia przed specjalistami nie tylko wyzwania techniczne, ale również te z szerokiego zakresu umiejętności miękkich. Tempo zmian w technologiach sprawia, że coraz większe znaczenie mają osoby, które potrafią łączyć wiedzę techniczną z kompetencjami miękkimi O soft skills w świecie IT rozmawiamy z Marcinem Pabisiem, senior consultantem i ownerem obszaru komunikacji wewnętrznej w Sollers Consulting. 

Cześć, Marcin! W swojej firmie odpowiadasz za procesy związane z komunikacją wewnętrzną; od niedawna prowadzisz również zajęcia w temacie soft skills dla studentów wydziału informatyki jednego z uniwersytetów. Skąd zainteresowanie tym obszarem? 

Cześć! Odpowiedź jest prosta – to po prostu bardzo ciekawy, ważny, a czasem chyba trochę niedoceniany obszar kompetencji. Ludzie w branży IT są mocno skupieni na rozwoju swoich umiejętności „twardych”, technicznych – tego zresztą wymaga ciągle zmieniające się otoczenie. Natomiast soft skills, choć nie pomogą nam wprost realizować oczekiwanych wyników biznesowych, to odpowiadają na pytanie „jak” takie cele i wyniki osiągać, w kontekście pracy własnej, rozwoju, a także współpracy w zespole, projekcie czy całej organizacji. 

Czy zauważyłeś, by deweloperzy posiadali mniejszy zakres kompetencji miękkich niż ludzie z obszaru biznesu? W jaki sposób dobre umiejętności komunikacyjne mogą wpływać na efektywność zespołu programistów i innych specjalistów IT w realizacji projektów? 

Unikałbym generalizowania. Oczywiście istnieją pewne stereotypy czy przekonania, które przynajmniej częściowo charakteryzują branżę IT (na przykład słynna „introwertyczność” programistów), niemniej warto pamiętać, że każdy z nas ma swój unikalny „zestaw” umiejętności miękkich, który nabywamy tak naprawdę przez całe życie. 

Co trzeba jednak podkreślić – soft skills w IT to nie jakaś opcja dodatkowa, lecz absolutna konieczność. Współczesny specjalista IT powinien potrafić łączyć wiedzę i umiejętności twarde z kompetencjami miękkimi, co zapewnia mu elastyczność i umożliwia szybkie dostosowywanie do zmieniających się warunków. 

W Sollersie bardzo dbamy o takie budowanie zespołów, aby zapewniały one zwinność niezbędną w dynamicznym środowisku projektów realizowanych bezpośrednio z klientem. Każdy z członków zespołu ma oczywiście określoną rolę, ale staramy się także zapewniać zastępowalność, tak aby zawsze był ktoś, kto może przejąć inicjatywę, rozwiązać samodzielnie problem, a nawet tymczasowo wcielić się w rolę lidera, scrum mastera, czy project managera, jeżeli jest taka potrzeba. Co istotne, w naszej praktyce te role są zawsze konkretne i przydzielane członkom zespołu, często pochodzącym z obszaru IT, a nie są to oddzielne, „przypisane na stałe” stanowiska. 

Oferty pracy z

Czy uważasz, że rozwój umiejętności miękkich, takich jak asertywność czy umiejętność radzenia sobie ze stresem, może mieć pozytywny wpływ na efektywność pracy zespołu IT? Jakie konkretnie cechy są najbardziej wartościowe w kontekście pracy w branży IT? 

Soft skills są kluczowe dla sukcesu każdego projektu. Zespół to o wiele więcej niż zbiór indywidualnych kompetencji – choćby i najwyższych. Proste i wdzięczne porównanie można odnaleźć w dowolnej drużynie sportowej, piłkarskiej, siatkarskiej, czy koszykarskiej. Łatwo jest znaleźć przykłady właśnie ze świata sportu, kiedy zmotywowane, zgrane i współpracujące zespoły potrafiły ogrywać rywali, którzy wydawali się znacznie silniejsi „na papierze”. 

W realiach projektów IT – budowa i utrzymanie relacji z klientem, zrozumienie potrzeb biznesowych, a także umiejętność dobrej prezentacji przygotowanych rozwiązań są równie istotne jak umiejętności programowania czy zarządzania systemami.  

Czy pamiętasz sytuację, w której umiejętności interpersonalne odegrały kluczową rolę w rozwiązaniu problemu lub poprawieniu relacji w zespole IT? 

Projekty, które realizujemy, trwają zwykle wiele miesięcy, czasem ponad rok.  Utrzymanie skupienia i motywacji członków zespołu przez cały ten czas to często duże wyzwanie. Jeżeli zaniedbamy etap budowania „ducha” zespołu, a także utrzymania relacji z klientem, zwiększa się ryzyko niepowodzenia.

Pamiętam sytuację z mojego poprzedniego projektu, gdzie w zasadzie tylko dzięki wypracowanym wcześniej dobrym relacjom, byliśmy w stanie szybko zareagować na niespodziewany problem, który pojawił się na etapie końcowych testów. Wymagało to szczerego postawienia sprawy klientowi, szybkich decyzji po obu stronach, a także wykonania pewnej dodatkowej pracy. Dzięki umiejętnościom interpersonalnym i otwartej komunikacji udało się to przeprowadzić bez niepotrzebnych napięć. 

Czy soft skills można się nauczyć? Czy jest to raczej wrodzony dar? 

Jak wspomniałem – każdy z nas ma swój unikalny zestaw postaw, zachowań, które składają się na soft skills. Dlatego warto zacząć od pewnej autorefleksji i zrozumienia, jakie są nasze silne i słabe strony, co nas motywuje, w jaki sposób reagujemy na stres, w jaki sposób komunikujemy się z innymi.  

Taka wiedza to już połowa sukcesu – dzięki temu wiemy, jakie są nasze ograniczenia, jakie umiejętności powinniśmy rozwijać, ale także lepiej umiemy wykorzystać nasze przewagi. 

I może to złe określenie, że można się umiejętności miękkich „nauczyć”. Można je trenować i doskonalić – to ciągły proces, który odbywa się zresztą przy okazji nabywania ogólnego zawodowego doświadczenia. Tutaj jednak powtórzę – warto temu pomóc, kształtować swój „soft skills footprint” świadomie. 

A które umiejętności są według Ciebie najtrudniejsze do pozyskania wśród ludzi z branży IT? 

Nie ma jednego ustalonego, zamkniętego katalogu soft skills. Ja dzielę je na trzy główne obszary – pierwszy jest związany z komunikacją interpersonalną, drugi to szeroko rozumiane umiejętności związane z rozwojem osobistym i zarządzaniem własną pracą, wreszcie trzeci – to wszelkie kompetencje związane ze współpracą w ramach zespołu. 

Myślę, że kluczowym elementem dla osób pracujących w IT jest zrozumienie, że każde rozwiązanie informatyczne, które tworzymy, służy rozwiązaniu konkretnego problemu biznesowego. Zatem ten mityczny biznes to partner, nie przeciwnik. Warto zatem nie zamykać się w sobie, aktywnie słuchać, szukać platform porozumienia, nawet jeżeli czasem wydaje się, że rozmawiamy zupełnie innymi językami.

---

Marcin Pabiś. Senior Consultant w Sollers Consulting. Ma łącznie ponad 15 lat doświadczenia w zarządzaniu produktami, projektami i zespołami w branży ubezpieczeniowej i IT. Obecnie rozwija swoje kompetencje w zakresie budowy i rozwoju soft skills oraz procesów związanych z komunikacją wewnętrzną.