Praca nad produktem w organizacji bez analityka biznesowego jest nieefektywna. Wywiad z Oleną Myslitską

– Wierzę, że analityka biznesowa będzie się stawać coraz ważniejsza wraz z rosnącą liczbą produktów i ciągłym rozwojem technologii. Im bardziej skomplikowany jest produkt, tym więcej informacji potrzebujemy przed rozpoczęciem prac rozwojowych – powiedziała nam Olena Myslitska, Analityk Biznesowy w ELEKS. Porozmawialiśmy z nią między innymi o tym, czy analityk biznesowy potrzebny jest w każdej organizacji.

English-language version here.

Czy każdy BA (Business Analyst) powinien odczuwać „palącą potrzebę uchwycenia szerokiego obrazu”? Dlaczego?

Jak najbardziej. Wyobraźmy sobie, że układamy układankę. Przyglądamy się kawałkom, jednemu po drugim i nie rozumiemy, co one przedstawiają. Naturalnym pragnieniem jest uchwycenie całego obrazu i dopasowanie do niego układanki. Podobnie jest w tym przypadku. BA to osoba, która pokazuje zespołowi, co powinien rozwijać. Opisuje cały obraz. Zespół pragnie zrozumieć cel, wartości i procesy. Jeśli BA nie dostrzega szerszego obrazu, nie jest w stanie wykonać swojego zadania. 

Co więcej, opisując tylko szczegóły, BA może pominąć wiele rzeczy, takich jak połączenia, zależności, przypadki i przypadki marginalne, co może spowodować wydłużenie w czasie i konieczność ponownego wykonania prac. Co więcej, jeśli wniosek o zmianę dojdzie do skutku, potrzebny jest szerszy obraz, aby przeprowadzić analizę wpływu i dowiedzieć się, na co ma wpłynąć ta zmiana. W przeciwnym razie będzie to praca po omacku.

Jakie inne cechy są przydatne w pracy BA?

Szczerze mówiąc, jest ich wiele, od dobrych umiejętności komunikacyjnych i współpracy po analityczne i krytyczne myślenie. Zwróciłabym jednak uwagę na elastyczność we wszystkich jej przejawach. BA powinni być gotowi dostosować się indywidualnie do każdego klienta. Ważne jest również akceptowanie zmian funkcjonalności. Jeszcze ważniejsza jest możliwość zmiany podejścia BA w zależności od projektu, liczby BA w projekcie, zespołu lub konkretnego członka zespołu. Cecha ta sprawia, że praca jest łatwa i przyjemna.

Jakie pytania zadajesz najczęściej? Czego chcesz się nauczyć każdego dnia, aby zwiększyć swoją zdolność do wykonywania zadań?

Najczęściej zadawane pytania to: „Jaki jest problem, który chcemy rozwiązać?”, „Kto i dlaczego tego potrzebuje?”, „Jakie będą konsekwencje, jeśli tego nie mamy?”, „Co jest rzeczą, bez której projekt nie zostałby uruchomiony?”. Wszystkie one są potrzebne, aby uświadomić sobie główne przyczyny problemu i podstawowe potrzeby, co z kolei pozwala nam stworzyć naprawdę wartościowy produkt i zadowolić klienta. Analityk biznesowy ma do zrobienia wiele małych rzeczy, które przynoszą korzyści, ale tylko jeśli będą realizowane razem. Dlatego każdego dnia staram się znaleźć i nauczyć, jak mogę ułatwić te rzeczy. 

Na przykład pomocne jest, gdy wszystkie wymagania są ze sobą powiązane, a ty rozumiesz powiązania między nimi. Jest to jednak trudne zadanie i nikt nie lubi tego robić. Wpadłam więc na pomysł, aby zastąpić takie powiązania pewną hierarchiczną strukturą opisującą wymogi. Odkąd z niej korzystam, wszystko jest dobrze zorganizowane i nie trzeba poświęcać na to dodatkowego czasu.

Jakich narzędzi używasz w pracy? Bez których narzędzi po prostu nie możesz się obejść?

Na szczęście istnieje wiele narzędzi do modelowania i specyfikacji wymagań. Zakochałam się w Confluence. To świetne i pomocne narzędzie do opracowania dokumentacji. To właśnie Confluence pozwala mi opracować strukturę wymagań, o której wspomniałam wcześniej. Co więcej, łatwo jest tam również rejestrować zmiany i aktualizować wszystkie wymagania, a także znaleźć dowolną ich wersję. Można tam przechowywać nie tylko wymagania, ale wszystkie informacje dotyczące analizy biznesowej i łatwo je wyszukiwać. 

Z mojego doświadczenia wynika, że Confluence pozwala mi zaoszczędzić około 20% czasu potrzebnego na określenie i utrzymanie wymagań oraz innych powiązanych informacji. Mówiąc o narzędziu, bez którego nie mogę pracować, wspomniałabym każdy program do modelowania, za pomocą którego analityk biznesowy tworzy różne diagramy, aby zagłębić się w temat, a następnie omówić go z udziałowcami i zespołem. Osobiście preferuję draw.io. Może to być również Microsoft Visio, Lucidchart, Mural, Figma Jim, Bizagi lub Camunda do modelowania procesów.

Jakie wyzwania są związane z pracą BA?

W moich oczach głównym wyzwaniem jest nowa branża, szczególnie jeśli nie jest ona powiązana ona z życiem codziennym. Chodzi mi o to, że kiedy masz do czynienia z projektem w sektorze sprzedaży detalicznej, przejazdów lub podobnym, z grubsza rozumiesz go z perspektywy klienta, ponieważ sam nim jesteś. Ułatwia to zagłębienie się w wewnętrzne procesy i uzyskanie nowych informacji, aby z sukcesem zrealizować ten projekt. 

Jednak takie dziedziny jak biotechnologia, mała energetyka jądrowa i inne stanowią prawdziwe wyzwanie dla analityka biznesowego. Nie tylko trzeba zrozumieć ideę produktu, ale także zagłębić się w te złożone kwestie w krótkim czasie. Poza tym wspomniałbym o wyzwaniach związanych z udziałowcami. Innymi słowy, w zależności od projektu, różnią się one ogromnie i musisz znaleźć klucz do każdego z nich, niezależnie od tego, czy mają dla ciebie czas i jaki styl komunikacji preferują.

Firma/przełożony przychodzi z problemem. Co dzieje się dalej? Jak wyobrażasz sobie idealne środowisko pracy BA?

Po pierwsze, analityk biznesowy powinien zbadać problem i jego przyczyny. Następnie powinien przedstawić kilka pomysłów na jego rozwiązanie. Tutaj zaangażowane są inne osoby, takie jak architekt, projektant, każdy specjalista od innowacji. Gdy tylko mamy opcje rozwiązania, należy przeprowadzić prezentację dla biznesu i wybrać najlepszą z nich. Następnie analityk biznesowy rozpoczyna pracę nad dekompozycją funkcjonalną, definicją zakresu i wymagań. Dla mnie idealne środowisko pracy to takie, w którym wszyscy w zespole rozumieją znaczenie etapu analizy biznesowej i umożliwiają tę pracę, przeznaczając wystarczająco dużo czasu na holistyczne podejście.

Czy każda organizacja potrzebuje BA?

Fakt, że podział pracy jest bardzo korzystny, został uznany już dawno temu. Jednocześnie każda firma i jej kierownictwo mogą wyciągać własne wnioski na temat tego, co jest dla nich skuteczne. Moim zdaniem, jeśli działalność lub osoba jest użytkownikiem końcowym opracowywanego produktu, a sami programiści są współpracownikami, to znaczy pracują w jednej firmie i widzą się codziennie, to mogą pracować bez analityka biznesowego, ale spowoduje to mniej iteracji i wydłuży czas implementacji funkcji lub produktu. Ale może się udać. Z drugiej strony, gdy taka firma jest wystarczająco duża i ma wiele projektów oraz duży dział IT lub rozwoju produktu, praca bez analityka biznesowego jest nieefektywna. Nie mówię o firmach, które świadczą usługi programistyczne dla innych.

Co więcej, wiesz, że analiza biznesowa to proces podziału na węższe i bardziej specyficzne stanowiska, takie jak właściciel produktu i menedżer produktu. Dowodzi to potrzeby posiadania osób na odpowiadających za konkretne obszary, a nie osoby, która robi wszystko, czyli niewiele. W ELEKS rola BA jest ceniona i doceniana za jej wkład w biznes. Nasza konsekwentna demonstracja skutecznych praktyk analizy biznesowej oraz zaangażowanie w rozwój najlepszych praktyk i standardów zostały niedawno wyróżnione nagrodą Business Analysis Advancement Award przyznawaną przez IIBA.

Nasz oddział był również zaangażowany w opracowanie Standardu Analizy Biznesowej przez Międzynarodowy Instytut Analizy Biznesowej (IIBA). Taras Zakharkiv, Kierownik Biura Analizy Biznesowej w ELEKS i Wiceprezes ds. Inicjatyw Strategicznych, IIBA Ukraine Chapter, jest jednym z członków korporacyjnych IIBA, którzy wnieśli cenny wkład w publikację. Podsumowując, rola BA w firmie jest bardzo korzystna dla biznesu i sprawia, że praca nad projektami jest dogłębna i bardziej kompleksowa.

A co jeśli w firmie nie ma takiego analityka?

Niezależnie od tego, czy w firmie jest analityk biznesowy, czy nie, ktoś powinien pełnić tę rolę, ponieważ cel i wymagania dotyczące produktu są i tak potrzebne. Zazwyczaj rolę tę może pełnić ktoś ze strony biznesowej, na przykład najlepszy specjalista w określonym dziale, który potrzebuje produktu. Co więcej, może nim być programista, specjalista z działu zapewnienia jakości lub ktoś inny.

Czy rolą BA jest ciągłe wprowadzanie zmian w celu usprawnienia firmy?

Bez wątpienia. Analityk biznesowy umożliwia zmianę. Określa potrzebę lub problem, a następnie definiuje strategię wdrożenia zmiany, a także dba o to, aby zespół w pełni ją zrozumiał. Następnie dział zapewnienia jakości pomaga zagwarantować, że produkt spełnia wszystkie kryteria. Wdrożeniem zmiany zarządza kierownik projektu.

Jaka jest przyszłość tego zawodu? Czy analityk biznesowy to zawód przyszłości?

Wydaje mi się, że analiza biznesowa będzie miała coraz większe znaczenie, ponieważ liczba produktów stale rośnie, a technologie są nieustannie rozwijane. Im bardziej złożony jest produkt, tym więcej informacji potrzebujemy przed rozpoczęciem prac. Jeśli chodzi o specyfikę lub domenę analizy biznesowej, zauważam, że coraz bardziej istotne stają się kolejne obszary: Fintech, dane i analityka wywiadowcza, cyberbezpieczeństwo, automatyka i robotyka. 

Co więcej, nie wystarczy tylko zidentyfikować potrzeby klienta i na ich podstawie opracować wymagania dotyczące produktu. Coraz więcej klientów pragnie, aby BA przeprowadzili dogłębną analizę tego, co jest nie tak, co można zoptymalizować, aby było inaczej i wydajniej. Tak więc BA będą potrzebni z perspektywy biznesowej; myśl jak najlepszy menedżer lub CEO. Innymi słowy, BA muszą poszerzyć swoje horyzonty i nauczyć się myśleć strategicznie.

Co pozostanie niezmienne w pracy BA?

Wierzę, że główne działania pozostaną niezmienne. Mam na myśli zrozumienie potrzeb biznesowych i ich podstawowego kontekstu; strategia i planowanie produktu oraz przedstawienie go zespołowi; specyfikacja wymagań; i odpowiedzialność za zarządzanie i spełnianie oczekiwań klienta. Co więcej, jest to komunikacja, współpraca i umiejętności negocjacyjne, ponieważ ludzie potrzebują ludzi, aby opracować genialne rozwiązania. Krytyczne myślenie i zdolność do adaptacji są częścią analizy biznesowej, zapewniając wiele korzyści dla produktu i samego zespołu.

---

Olena Myslitska. Analityk biznesowy w ELEKS. Posiada certyfikat CBAP (Certified Business Analyst Professional) i może pochwalić się dziesięcioletnim doświadczeniem w zakresie rozwiązań cyfrowych. Jej wiedza specjalistyczna obejmuje zarówno ERP i automatyzację procesów, jak i tworzenie aplikacji internetowych i mobilnych dla różnych sektorów biznesu. Zaczynając jako stażystka, pięła się po szczeblach kariery, aby zostać liderem zespołu analizy biznesowej. Olena ceni kreatywność, ciągły samorozwój i współpracę z innymi, co przyczynia się do doskonalenia umiejętności analizy biznesowej w celu udanego wdrożenia produktu. Poza pracą zawodową jest zapaloną entuzjastką pieszych wędrówek i podróżniczką.

Dowiedz się więcej na temat ELEKS: careers.eleks.com.