Czy to wypalenie zawodowe? Sprawdź, czym się charakteryzuje i jak sobie z nim poradzić

Żyjemy w czasach, w których świadomość na temat zdrowia psychicznego jest coraz większa. Co roku rośnie również odsetek osób, które korzystają z pomocy terapeutów i psychologów. Dlaczego więc wypalenie zawodowe stało się nagle tak poważnym i powszechnym problemem? Co sprawiło, że choć chcemy pracować mniej i dbać o work life balance, to jednak coraz częściej wpadamy w sidła wypalenia? Sprawdźcie, jak rozpoznać pierwsze symptomy oraz jak je zwalczyć.

Zobacz też

Wydania Weekendowe Co czwarty Polak doświadcza wypalenia zawodowego

Jakie są symptomy wypalenia zawodowego?

Wypalenie zawodowe obejmuje zarówno sferę psychiczną, jak i fizyczną. Najczęściej zaczyna się od poczucia znużenia swoją pracą, niechęcią do wykonywania swoich obowiązków, które do niedawna nie wymagały od pracownika wkładania zbyt dużego wysiłku. Towarzyszy temu uporczywe i chroniczne zmęczenie, którego nie da się w żaden sposób pozbyć. Następnie mogą pojawić się bóle głowy czy żołądka, charakterystyczne dla osoby przebywającej w ciągłym stresie.

Te początkowo niegroźne objawy mogą prowadzić do permanentnych uszkodzeń w układzie gastrycznym oraz spadku odporności. Częstą konsekwencją wypalenia zawodowego może być również podwyższone ciśnienie, w niektórych przypadkach stanowiące bezpośrednie zagrożenie zdrowia. Tak duży wpływ na organizm wywołuje następnie lawinę problemów ze zdrowiem psychicznym – u osoby wypalonej zaczynają pojawiać się symptomy, takie jak zmienność nastrojów, apatia, poczucie bezradności oraz permanentnego przygnębienia.

Wypalenie zaczyna stopniowo narastać, powodując problemy w kontaktach interpersonalnych. Tym samym wpływa również nie tylko na sferę zawodową, ale i prywatną. Chęć odizolowania się od innych oraz łatwe wpadanie w irytację lub złość podczas rozmów znacznie utrudnia normalne funkcjonowanie. Poczucie ponoszenia porażki zarówno w pracy, jak i w domu fatalnie wpływa na własną samoocenę i może prowadzić nawet do stanów depresyjnych.

Dość niepokojącą kwestią związaną z wypaleniem zawodowym jest również przenoszenie swoich własnych problemów na innych. Każdy w swoim życiu natknął się na osobę, którą mógłby nazwać wampirem energetycznym – podobnie na innych działa towarzystwo wypalonych zawodowo. Spędzanie czasu w pobliżu smutnej, apatycznej i łatwo irytującej się osoby może spowodować zaadaptowanie niektórych jej cech. Dlatego wypalenie zawodowe stanowi tak ogromne i poważne zagrożenie dla dobra organizacji.

Co wywołuje wypalenie zawodowe?

Choć początkowo wielu pracowników może niechętnie podchodzić do nowych zadań i wyzwań – właśnie to pomaga zapobiec wypaleniu zawodowemu. Brak świeżych bodźców i samorozwoju sprawia, że człowiek nie tylko staje w miejscu, ale wręcz się cofa. Wykonywanie wciąż tych samych obowiązków lub dłuższe skupienie nad jednym zadaniem może mieć wyjątkowo negatywny wpływ na stan zdrowia psychicznego.

Wiadomo jednak, że każda skrajność jest zła i zawsze powinno się szukać złotego środka. Dlatego przeciwna sytuacja, czyli przeładowanie pracownika zbyt wieloma zadaniami, może być równie szkodliwa w dłuższej perspektywie. Każdy członek zespołu powinien móc zgłosić zarówno zapotrzebowanie na nowe bodźce, jak i konieczność zrezygnowania z niektórych obowiązków. W tym zakresie niezbędna jest szybka reakcja przełożonego, który powinien dostosowywać poziom obciążenia pracą każdej osoby w teamie.

Kolejnym powodem, dla którego wypalenie zawodowe staje się tak powszechne, jest atmosfera w zespole. Każdy pracownik chciałby wykonywać swoje obowiązki w towarzystwie osób, do których czuje sympatię i z którymi może łatwo się dogadać. Niestety nie każda organizacja dba o ten aspekt lub po prostu nie jest w stanie zagłębić się w relacje między zespołem jednego działu. U niektórych osób, np. introwertyków taki stan rzeczy nie musi mieć większego wpływu na jakość i higienę ich pracy. Inni natomiast mogą odczuwać brak bliższych relacji w miejscu pracy i poczuć się odizolowanym.

Brak komunikacji twarzą w twarz stał się codziennością dla wielu zespołów podczas pandemii. Praca zdalna dla części społeczeństwa stała się prawdziwym wybawieniem, jednak dla innych stanowiła dość spory problem. Duża część pracowników miała spore trudności w zaadaptowaniu się do nowej codzienności. Tutaj również ważne jest zachowanie pewnej równowagi – niezwykle istotne jest, aby podczas pracy zdalnej nie zamykać się w swojej bańce i po godzinach wybrać się na spacer lub spotkać z przyjaciółmi.

Oferty pracy z

Dlaczego programiści są szczególnie narażeni na wypalenie zawodowe?

Jedną z grup zawodowych szczególnie narażonych na wypalenie zawodowe są programiści. Z raportu Haystack Analytics za 2021 roku wynika, że aż 83 proc. programistów mierzy się z tym problemem. Okazuje się, że nie bez powodu.

W zawodzie programisty problematyczna jest ogromna odpowiedzialność, która spoczywa na nim podczas pracy. To następnie generuje sporą presję oraz obawy przed porażką i konsekwencjami. Chęć stworzenia bezbłędnego kodu dodatkowo nasila stres towarzyszący programiście – taka mieszanka tworzy idealne warunki do rozwoju wypalenia zawodowego.

Praca nad kodem potrafi być również dość monotonna, a same projekty często ciągnąć się miesiącami. To sprawia, że programiście łatwo wpaść w rutynę i poczuć zmęczenie wykonywaną pracą. Podczas wielomiesięcznej pracy może pojawić się również zjawisko opóźnionej gratyfikacji. Przez to ewentualny sukces nie jawi się już jako coś atrakcyjnego i wystarczająco wynagradzającego tygodnie ciężkiej pracy.

Raport Haystack Analytics ujawnił również, że spośród badanych osób aż 47% jako główny powód swojego wypalenia podało nadmierne obciążenie pracą. Nieco mniej, bo 31% uznało, że frustrują je nieefektywne procesy, mające bezpośredni wpływ na ich pracę. Kolejnym problemem aż 29% ankietowanych jest otrzymywanie celów i zadań, które nie zostały wystarczająco objaśnione, przez co wydają się być pozbawione sensu.

Jak zapobiegać wypaleniu zawodowemu?

Pozbycie się zaawansowanego wypalenia zawodowego może być trudne, dlatego warto raczej zapobiegać, niż leczyć. Wiadomo, że nie każda osoba będzie w stanie wykonać wszystkie kroki, dlatego warto rozpocząć od takiego, który wydaje się być najbardziej wykonalnym.

Pierwszym sposobem na wyjście na prostą jest oddzielenie życia prywatnego od zawodowego. Umysł przeciążony problemami wyniesionymi z pracy nie jest w stanie odpocząć, ani tym bardziej zmierzyć się z wyzwaniami czekającymi w domu. Podczas pracy zdalnej warto ustalić sobie sztywne ramy czasowe, które poświęca się na wykonywanie obowiązków. Dobrym sposobem jest również wydzielenie jednego miejsca w domu, do którego nie wraca się aż do następnego poranka. W przypadku pracy z biura najlepiej rozpocząć odcięcie już w samochodzie lub autobusie – włączyć ulubioną playlistę lub przeczytać książkę. Warto również pamiętać o wyłączeniu służbowego telefonu i powiadomień z maila.

Kolejną metodą na zwalczenie wypalenia zawodowego jest znalezienie nowej pasji. Nowe hobby z pewnością pomoże w skutecznym oderwaniu się od obowiązków. Może to być siłownia, rower, a nawet kaligrafia czy gotowanie – grunt, żeby zajęcie stanowiło odskocznię od problemów zawodowych. Jest to też sposób na szybsze osiągnięcie sukcesu oraz satysfakcji, zwłaszcza, gdy przyczyną wypalenia jest rutyna oraz brak gratyfikacji na co dzień.

Następnym krokiem w pokonaniu wypalenia zawodowego jest kontakt z innymi. Jeśli w miejscu pracy nie ma zbyt wielu pokrewnych dusz (lub po prostu pracuje się zdalnie), warto po godzinach spotkać się ze swoimi znajomymi. Osoba wypalona ma często skłonności do nadmiernego myślenia oraz wprowadzania samej siebie w błąd. Przegadanie problemu z innymi może pomóc wyjść z tej pułapki.

Jeśli problem tkwi gdzieś głębiej – konieczne może być skonfrontowanie go z przełożonym. Znalezienie nowych sposobów na rozwój lub zrezygnowanie z kilku zadań może mieć istotne znaczenie podczas walki z wypaleniem zawodowym.

Finalnie, gdy wszystkie sposoby zawodzą, a samopoczucie w żaden sposób się nie poprawia, warto udać się do specjalisty. W dzisiejszych czasach coraz więcej osób decyduje się na skorzystanie z usług psychologów lub psychiatrów oraz udaje się na terapię. Problem wypalenia może bowiem wypalenia zawodowego być tak głęboko zakorzeniony, że ciężko będzie pozbyć się go samemu. Warto również zastanowić się nad nową ścieżką kariery. Przebranżowienie jest aktualnie bardzo popularnym tematem, nie tylko w branży IT.

Co wypalenie zawodowe oznacza dla pracodawców?

Z analizy innego raportu, Burnout Index za rok 2021 wynika, że większość pracowników branży IT niezależnie od szczebla, odczuwa skutki wypalenia zawodowego. Dane zebrane przez twórców raportu pozwoliły ustalić, że aż 62% programistów czuje chroniczne fizyczne i psychiczne zmęczenie. Dodatkowo aż 2 na 5 pracowników wykazuje zachowania charakterystyczne dla wysokiego poziomu wypalenia.

W raporcie znalazły się również dane, które powinny zaniepokoić pracodawców z branży IT. Według badań, z powodu wypalenia zawodowego, aż 42% ankietowanych planuje odejść ze swojej aktualnej firmy w ciągu najbliższych 6 miesięcy. Taka rotacja pracowników naraża właścicieli firm na ogromne koszty oraz poświęcanie dużej ilości czasu na rekrutacje

Według danych zaangażowanie pracodawcy oraz zarządu jest bardzo ważne dla pracowników. Dbanie o atmosferę oraz zapewnianie pozytywnego feedbacku pozwala programistom utrzymać lepszy work life balance oraz utrzymać zdrowie psychiczne, a co za tym idzie, również fizyczne, na znacznie wyższym poziomie.

Zobacz też

News Pójdziemy na L4, jeśli czujemy wypalenie zawodowe. Zmiany od przyszłego roku

24. sierpnia 2022 zrealizowaliśmy livestream dotyczący wypalenia zawodowego. Zachęcamy do obejrzenia tego materiału eksperckiego przygotowanego we współpracy z Kają Toczyską.

https://www.facebook.com/JustJoinIT/videos/1019176802092484

Zdjęcie główne pochodzi z unsplash.com.