5 lekcji od norweskich pracodawców, które warto wprowadzić do kultury biznesowej

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, dlaczego firmy nordyckie od dawna cieszą się reputacją jednych z najbardziej przyjaznych pracodawców wśród innowacyjnych przedsiębiorstw? Według raportu World Happiness 2024 (link do raportu) Norwegia znajduje się w pierwszej dziesiątce najszczęśliwszych krajów na świecie (ocena 7,302).

Obecnie Norwegia oraz firmy norweskie są jednym z najbardziej innowacyjnych, dochodowych i atrakcyjnych technologicznie. Globalne firmy, takie jak Spotify, SoundCloud i Rovio Entertainment – twórca Angry Birds, mają ze sobą coś wspólnego – wszystkie są częścią rozwijającej się nordyckiej sceny technologicznej.

Co zatem sprawia, że Norwegia jest tak atrakcyjnym partnerem biznesowym i pracodawcą? Tak zwany „norweski sposób zarządzania” sprzyja kulturze zaufania i szacunku, w której pracownicy czują się doceniani i motywowani do wspólnej pracy, w imię sukcesu swojej firmy i całego zespołu.

Pracując w międzynarodowym środowisku, ważne jest uwzględnienie różnic kulturowych w komunikacji i podczas interakcji, tak aby poprawnie odczytać intencje, często „czytając między wierszami”.

Jeśli chodzi o wskaźnik satysfakcji pracowników, prym wiedzie równość, równowaga między życiem prywatnym a zawodowym (work-life balance) oraz kultura firmy. Raport Deloitte przedstawia oczekiwania młodego pokolenia wobec pracodawcy.

Skandynawska kultura pracy ma zazwyczaj długoterminową perspektywę, koncentrując się na wzroście i trwałości. Organizacje priorytetowo traktują etyczne praktyki biznesowe, zrównoważony rozwój środowiska i odpowiedzialność społeczną. Ta długoterminowa perspektywa buduje zaufanie wśród pracowników, klientów i współpracowników, ostatecznie przyczyniając się do sukcesu organizacji.

Pierwszą rzeczą, która wyróżnia norweskie środowisko biznesowe, jest kultura otwartości i równości. W praktyce przejawia się to pełnym szacunkiem do rozmówcy, niezależnie od wieku, doświadczenia czy zajmowanego stanowiska. Norwegowie są otwarci na dialog, sugestie oraz zawsze są gotowi do dyskusji o opcjach i produktywnych pomysłach.

Równość oznacza też identyczne szanse rozwoju osobistego i zawodowego, niezależnie od długości zatrudnienia w firmie czy wcześniejszego doświadczenia. Firmy oferują m.in. kompleksowy plan rozwoju kompetencji i inwestują w swoich pracowników. Nie ma znaczenia, kim jesteś, ile masz lat ani jakie jest Twoje wcześniejsze doświadczenie, liczy się Twój wkład zawodowy i chęć rozwoju w swoim obszarze i w firmie.

Elastyczność i autonomia

W Norwegii pracownicy i studenci mają dużą swobodę w codziennej pracy. Wolność ta wiąże się z fundamentalną i ważną niepisaną zasadą zwaną „Frihet under ansvar”, co oznacza, że za swobodą i zaufaniem kryje się oczekiwanie, że każdy powinien brać odpowiedzialność za swoje zadania bez nadzoru lub kontroli.

Autonomia daje prawo do podejmowania decyzji i zachęca do wzięcia na siebie odpowiedzialności.

Zazwyczaj norwescy pracownicy cieszą się elastycznym grafikiem pracy, pracują 38 godzin tygodniowo oraz stawiają na silną równowagę między życiem zawodowym a prywatnym. W 2020 roku Norwegia była trzecim najbardziej produktywnym krajem na świecie, a jej stopa bezrobocia wynosi obecnie 4,62%.

Transparentność

Norwegowie są znani ze swojej szczerości, uczciwości i otwartości, co pomaga stworzyć przyjazne środowisko, w którym pracownicy czują się komfortowo. Ludzie dzielą się swoimi opiniami i wiedzą oraz są przekonani, że będą doceniani. Uczciwość jest wysoko ceniona i powinieneś unikać udawania, że wiesz rzeczy, o których nie masz informacji.

Hierarchia

Norweskie firmy są mniej formalne, charakteryzują się płaską strukturą, co oznacza że niekoniecznie posiadasz bezpośredniego szefa, do którego raportujesz. Daje to ludziom więcej swobody i kształtuje firmę bardziej zorientowaną na człowieka.

W IT często można spotkać się z projektami, w których inżynierowie pracują bezpośrednio z przedstawicielami klienta i również do nich raportują. Taki poziom otwartości nie istnieje w wielu innych kulturach biznesowych z jednego powodu – hierarchii korporacyjnej. Ty raportujesz do swojego szefa, on raportuje do swojego szefa, który podlega ich szefowi.

Ta struktura ma swoje zalety i wady. Jedną z zalet jest to, że pracownicy mają większą swobodę, a firmy są bardziej skoncentrowane na ludziach. Model ten ogranicza mikrozarządzanie.

Każdy ma prawo do przekazywania informacji zwrotnych swojemu menedżerowi, zespołowi klienta lub innym współpracownikom. W tym celu wykorzystujemy narzędzia do regularnego zbierania informacji zwrotnych oraz poziomu satysfakcji i zaangażowania. Pomaga nam to zrozumieć nasze mocne i słabe strony w zakresie zarządzania ludźmi oraz wyników naszej pracy.

Czasami jednak brakuje zrozumienia, gdzie zaczyna się i kończy twoja odpowiedzialność. Może się zdarzyć, że wszyscy wykonają te same zadania i nikt nie jest odpowiedzialny za efekt końcowy. Ale to jest najgorszy scenariusz.

Ogólnie rzecz biorąc, wszyscy członkowie zespołu powinni być zaangażowani w proces definiowania celów i zakresu pracy oraz podziału odpowiedzialności w jej obrębie. Kiedy to zostanie omówione i wypracowane, zespół staje się jednym organizmem i bezpiecznym środowiskiem, w którym wynik oraz ostateczny wpływ na produkt zależy od wkładu każdego człowieka.

Przywództwo

Firmy i organizacje nordyckie często wyróżniają się zaangażowanymi pracownikami i wysokim stopniem kreatywności. Jednym z powodów jest specyficzny nordycki styl przywództwa, który wyróżnia się m.in. delegowaniem władzy i odpowiedzialności na pracowników oraz wysokim stopniem poszukiwania konsensusu. Liderzy krajów nordyckich podkreślają również konieczność współpracy, często minimalizują swoją władzę i działają bardziej jak trenerzy dla swoich pracowników, inspirując ich do działania. Równocześnie muszą koncentrować się na wizji i realnym przestrzeganiu procesów w pracy.

Kultura informacji zwrotnej

Na szczególną uwagę zasługuje kultura informacji zwrotnej. Powinieneś znać kontekst oraz zasady komunikacji Norwegów, aby zrozumieć przekazywaną przez nich informację. Zwykle nie jest to takie oczywiste i niekoniecznie oznacza wprost to co zostało napisane lub powiedziane.

W polskiej kulturze biznesowej, podobnie jak w amerykańskiej, informacja zwrotna jest mile widziana – są to bezpośrednie pytania, krytyka, ogólnie rzecz biorąc „mówienie otwarcie tego, co myślę”. Norweskie firmy charakteryzują się pośrednią komunikacją bez jasnych instrukcji, krytyki czy sugestii, aby zrobić coś inaczej.

Musisz więc dosłownie czytać między wierszami, aby zrozumieć, co właśnie ci powiedzieli i co z tym zrobić. Oczywiście pojawiają się też konkrety, ale często, jeśli jest to krytyka lub sugestie, aby zrobić coś inaczej, będzie to zawoalowane i możesz odnieść fałszywe wrażenie, że wszystko jest w porządku i nie musisz niczego zmieniać.

Norwegowie zawsze zaczynają swoją informację zwrotną od uznania dla Twojej pracy i wdzięczności. Nawet jeśli informacja zwrotna jest negatywna, zostanie przekazana w kulturalny sposób, z szacunkiem i zaleceniami w części, w której musisz popracować nad swoimi błędami lub zaniedbaniami. Najważniejszą rzeczą, o której powinieneś pamiętać, jest to, że nigdy nie otrzymasz bezpośrednich zaleceń ani instrukcji, co robić lub jak poprawić swoją pracę – będą to raczej sugestie.

Co robić, a czego nie

Jednym z najczęstszych błędnych przekonań osób niezaznajomionych z norweską kulturą biznesową i mentalnością jest przekonanie, że wszyscy Skandynawowie są tacy sami i podzielają te same wartości, czy też tradycje. Oczywiście łączy je wspólna historia, żyją w tej samej części świata z jej unikalnymi cechami, ale są różni!

Nie zapomnij szanować ich przestrzeni i czasu, nie bądź nachalny, czy też irytujący. Jeśli potrzebujesz informacji zwrotnej, opinii lub odpowiedzi na swoje pytanie, po prostu zapytaj. Jeśli nie udzielą Ci odpowiedzi, oznacza to, że nie mają jeszcze nic do powiedzenia w tej sprawie.

Norwegowie mają tzw. prawo Jante, które mówi: „Nie powinieneś myśleć, że jesteś lepszy od nas” i na odwrót: „Nie myślimy, że jesteśmy lepsi od ciebie”. Ale to, co powinieneś zrobić, aby przełamać lody, to nauczyć się kilku najpopularniejszych zwrotów w języku norweskim. Nawet proste „tusen takk” (po norwesku „dziękuję bardzo”) sprawi, że będziesz o dwa kroki przed Norwegiem.

Bądź szczery i otwarty, pytaj o rady i słuchaj uważnie. I nie bój się. Nie bój się mówić o pomysłach, wyrażać zdanie, przekazywać opinie oraz informacje zwrotne. Nie bój się prosić o dodatkowe wyjaśnienia, jeśli coś nie jest jasne.

Praktyczne wskazówki

• Norwegowie są punktualni więc na spotkaniu powinieneś być na czas lub 5 minut wcześniej. Jeśli wiesz, że spóźnisz się więcej niż 5 lub maksymalnie 10 minut, oczekuje się, że poinformujesz uczestników o swoim spóźnieniu.
• Norwegia jest bardzo egalitarnym społeczeństwem i ludzie, którzy są niżej od ciebie w hierarchii, powinni być traktowani z takim samym szacunkiem, jak wszyscy inni.
• Większość Norwegów ma niewielkie oczekiwania co do działań następczych (follow-up) i oczekuje, że ludzie będą pracować dość autonomicznie. Jeśli nie usłyszą od Ciebie, że coś jest nie tak, zakładają, że wszystko idzie zgodnie z planem. Jeśli masz jakiekolwiek problemy lub opóźnienia w pracy – zajmij się nimi jak najszybciej.
• Nauczenie się kilku podstawowych norweskich zwrotów może znacznie pomóc w budowaniu relacji i okazywaniu szacunku dla ich kultury.
• Negatywne opinie Norwegów są trochę jak gorzka pigułka w cukrowej polewie. Część negatywna zwykle pojawia się po jednym lub kilku pozytywnych stwierdzeniach. Ważne jest, aby o tym pamiętać, zarówno gdy otrzymujesz informację zwrotną, jak i gdy przekazujesz ją Norwegom.
• Uczciwość jest bardzo ceniona, więc unikaj udawania, że wiesz coś, o czym nie masz pojęcia.
• Nie bój się mówić o swoich pomysłach, wyrażać swoje zdanie oraz przekazywać opinie i informacje zwrotne. Nie wahaj się poprosić o dodatkowe wyjaśnienia, jeśli coś jest niejasne.
• Bądź szczery i otwarty.

Co przeczytać/obejrzeć?

Aby lepiej zrozumieć Norwegów i ich mentalność, polecam obejrzenie serialu telewizyjnego “Lilyhammer”. Pokazuje codzienne życie obcokrajowca w małym norweskim miasteczku w zaskakująco prawdziwy i ironiczny sposób.

Portal „The Norwegians”, dostępny pod linkiem: thesocialguidebook.no/pages/about wyjaśnia „jak to działa dla Norwegów” w ironiczny sposób, za pomocą ilustracji.

A jeśli chcesz zagłębić się w ten temat szerzej, polecam lekturę książki Karin Ellis „Praca z Norwegami”, która podpowie Ci, jak radzić sobie z trudnościami w norweskim miejscu pracy, takimi jak brak przejrzystości, często połączony z niewystarczającym nadzorem i informacją zwrotną oraz pozorną niezdolnością do podejmowania decyzji.

Środowisko pracy jest ważne dla produktywnej pracy. Norwegowie wiedzą, jak przyczynić się do zadowolenia pracowników i czerpać korzyści z ich podejścia biznesowego. Najnowsze badania pokazują, że pracownicy oczekują od firmy czegoś więcej niż tylko wynagrodzenia. Coraz więcej pracowników poszukuje projektów z sensem i pracy z ludźmi o podobnym myśleniu, którzy podzielają te same wartości i poglądy.

Norweskie firmy od dawna cieszą się reputacją najkorzystniejszych pracodawców wśród przedsiębiorstw zorientowanych na innowacje. Jeden z moich kolegów powiedział kiedyś: „pracując z Norwegami, nigdy nie będziesz myślał o zmianie tego zdrowego środowiska”. I ja mu wierzę.

Eksperci ITERA wystąpili podczas online’owego meetupu pt. „Code-Less Creation Meetup” współorganizowanego przez Dev Challenge.

---

Zdjęcie główne artykułu pochodzi z envato.com.